Η αξιολόγηση και η διάγνωση πρέπει να γίνονται από ομάδα ειδικών και όχι από ένα άτομο μόνο. Γιατί; Επειδή οι μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία κ.α.) είναι πολυσύνθετες καταστάσεις και για την ολοκληρωμένη αξιολόγηση απαιτείται η συμβολή διαφόρων ειδικοτήτων, όπως εκπαιδευτικοί, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί. λογοθεραπευτές.
Για την ολοκλήρωση της διαδικασίας της αξιολόγησης απαιτούνται αρκετές ώρες ίσως και ημέρες. Αρχικά ζητείται από τους γονείς να γίνουν κάποιες ιατρικές εξετάσεις προκειμένου να αποκλειστούν προβλήματα ακοής ή όρασης, (αν φυσικά υπάρχουν κάποιες ενδείξεις).
Κατόπιν γίνεται η λήψη του ιστορικού του παιδιού. Η κοινωνική λειτουργός θα καταγράψει τις πληροφορίες για το παιδί και την οικογένεια και γενικά όσα στοιχεία ή παρατηρήσεις μπορούν να βοηθήσουν στο προσδιορισμό του προβλήματος.
Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί ένα κλασικό τεστ νοημοσύνης το οποίο μετρά λεκτικές και μη λεκτικές ικανότητες του παιδιού. Το τεστ νοημοσύνης είναι απαραίτητο, αφενός για να καθοριστεί σε ποιο βαθμό η νοητική ανάπτυξη του παιδιού του επιτρέπει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του σχολείου, ώστε να προσδιοριστεί εάν οι επιδόσεις του στο σχολείο είναι πάνω ή κάτω από τις ικανότητές του, και αφετέρου για να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης με τους συνομηλίκους του.
Για παράδειγμα ένας μέσος ή υψηλός δείκτης νοημοσύνης σε συνδυασμό με την κακή σχολική επίδοση συνήθως αποτελεί ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά. Ακολουθεί η αξιολόγηση δεξιοτήτων, όπως η ανάγνωση, η γραφή, η ορθογραφία, η κατανόηση κειμένων, η γραπτή αφήγηση γεγονότων, η αριθμητική κ.α. Επίσης, αξιολογούνται η ακουστική και οπτική αντίληψη και διάκριση, οι φωνολογικές δεξιότητες, η ομιλία και η ταχύτητα επεξεργασίας των ερεθισμάτων (ο χρόνος που χρειάζεται το παιδί να αφομοιώσει πληροφορίες).
Μετά το πέρας της αξιολόγησης από τις ειδικότητες, λαμβάνοντας υπόψη κάθε πληροφορία που έχει περισυλλεγεί για το παιδί, συνεδριάζει η διεπιστημονική ομάδα και αποφαίνεται αν υπάρχει ειδική εκπαιδευτική ανάγκη ή άλλη δυσκολία, καθώς ο βαθμός και το είδος της. Τα αποτελέσματα ανακοινώνονται στους γονείς και γίνεται η επίδοση της γνωμάτευσης (μόνο περίπτωση διάγνωσης ειδικής εκπαιδευτικής ανάγκης).
Προετοιμάστε το παιδί σας για για την επίσκεψη στο Κέντρο Αξιολόγησης
Ο Γιάννης είναι μαθητής της Β΄ δημοτικού και από την αρχή του σχολείου αντιμετωπίζει προβλήματα στα μαθήματα. Δεν έχει κάνει καμία πρόοδο στην ανάγνωση, ο γραφικός του χαρακτήρας είναι τσαπατσούλικος και πολλές φορές δυσανάγνωστος.Η δασκάλα καλεί τους γονείς για να συζητήσει μαζί τους αυτά τα προβλήματα. Η μητέρα δέχεται αμέσως, και μάλιστα με ανακούφιση την πρόταση της δασκάλας,ώστε ο Γιάννης να περάσει από μία σειρά διαγνωστικών εξετάσεων για μαθησιακές δυσκολίες.
Ο πατέρας όμως θεωρεί πως δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα και δε βλέπει το λόγο να αποταθούν στις υπηρεσίες ειδικής αγωγής. Τελικά συναινεί να ακολουθήσουν τη συμβουλή της δασκάλας και σκέφτονται όλοι μαζί πως θα το προτείνουν στο Γιάννη ώστε μα μη φοβηθεί τη διαδικασία. Είναι γεγονός ότι η διαδικασία αξιολόγησης είναι περίπλοκη και γίνεται σε χώρο μη οικείο (εκτός σχολείου), οπότε μπορούμε να φανταστούμε το βαθμό του άγχους που μπορεί να προκαλέσει στο παιδί.
Για το λόγο αυτό ο καλύτερος τρόπος είναι μειώσετε το δέος που του προκαλεί συζητώντας και εξηγώντας του τι πρόκειται να γίνει. Εξηγήστε του ακριβώς τι θα συμβεί, δώστε του να καταλάβει ότι θα μπει σε μία διαδικασίας με τεστ που στόχο θα έχουν να μπορέσετε εσείς και οι δάσκαλοί του να βρείτε τεχνικές που θα το βοηθήσουν να τα πάει καλύτερα στα μαθήματα και να νοιώθει πιο άνετα στο σχολείο.
Ακόμη,εξηγήστε του ότι το αποτέλεσμα της διαδικασίας θα τον βοηθήσει να μην αισθάνεται θυμό ή απογοήτευση, όταν διαβάζει τα μαθήματά του και ότι θα βοηθηθεί στο να μαθαίνει πιο εύκολα. Τονίστε στο παιδί ότι δεν έχει κάποιο «ελάττωμα» απλά μαθαίνει με διαφορετικό τρόπο από τα άλλα παιδιά και για αυτό χρειάζεται να βρείτε μαζί τον καλύτερο τρόπο να τον βοηθήσετε να τα καταφέρει.
Επιπλέον,προετοιμάστε το εξηγώντας ότι θα εξετάσουν πως γράφει, πως διαβάζει πως κατανοεί όσα ακούει και άλλες δεξιότητες.
Πείτε του ότι δε θα βαθμολογηθεί, επομένως δεν πρέπει να φοβάται ή να ανησυχεί μήπως δεν τα πάει καλά.
Πείτε του ότι τα τεστ μοιάζουν με απλές ασκήσεις ή παιχνίδια που ξέρει (κύβοι, παζλ).
Καθησυχάστε το λέγοντας ότι οι εξεταστές θα είναι πολύ φιλικοί και ευγενικοί και αν θελήσει να διακόψει για κάποιο λόγο (τουαλέτα, να πιει νερό) μπορεί να το ζητήσει. Μερικά παιδιά δυσκολεύονται να μείνουν πειθαρχημένα ή κουράζονται πολύ στα μεγάλα χρονικά διαστήματα που απαιτούνται στην αξιολόγηση. Στην περίπτωση αυτή η διαδικασία μπορεί να σπάσει σε «κομμάτια».
Ότι και να συμβαίνει μη διστάσετε να το συζητήσετε και να ζητήσετε διευκρινήσεις για ότι σας απασχολεί από το προσωπικό των κέντρων διάγνωσης.
Όταν η διαδικασία της αξιολόγησης ολοκληρωθεί τότε το κέντρο διάγνωσης (αν είναι δημόσιο) σε συνεργασία με εσάς και τους δασκάλους θα σχεδιάσουν ένα ατομικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Το πρόγραμμα αυτό θα προσδιορίζει τους στόχους και τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσει ο δάσκαλος.
Πρωταρχικό μέλημα για τους γονείς ενός μικρού παιδιού που δυσκολεύεται στο σχολείο πρέπει να είναι η έγκαιρη παρέμβαση ώστε να αποτραπεί η μείωση της αυτοεκτίμησής του από την σχολική του αποτυχία. Στις περισσότερε περιπτώσεις η διάγνωση των μαθησιακών δυσκολιών γίνεται μετά τη β ή γ δημοτικού, γιατί αν η διαδικασία αξιολόγησης γίνει νωρίτερα μπορεί εσφαλμένα διαγνωστεί π.χ. δυσλεξία.
Μερικά παιδιά αντιστρέφουν τα γράμματα, δε διαβάζουν με ευχέρεια και δεν έχουν καλή γραφή, απλά επειδή δεν έχουν ακόμη την απαιτούμενη ωριμότητα και όχι επειδή είναι δυσλεκτικά. Τα παιδιά αυτά είναι πιθανό να καλύψουν τα μαθησιακά κενά τους αργότερα.
Ένα άλλο ζήτημα είναι ότι το πολύ μικρό παιδί π.χ. με δυσλεξία μπορεί να νοιώθει φόβο, αγωνία και άρνηση για το σχολικό περιβάλλον, να είναι θυμωμένο και απογοητευμένο μέχρι να μπορέσει να καταλάβει τι είναι η δυσλεξία και πως θα επηρεάσει τη ζωή του.
Για αυτό από τη στιγμή της διάγνωσης πρέπει να του εξηγήσουμε τι σημαίνει μαθησιακή δυσκολία ή δυσλεξία ώστε να συνειδητοποιήσει ότι απλά μαθαίνει με διαφορετικό τρόπο. Το βασικό έργο των γονιών είναι να προσφέρουν απλόχερα αγάπη και ενθάρρυνση αλλά και να συνεργαστούν με το σχολείο με στόχο να ανταποκριθούν όλοι μαζί στις ανάγκες του παιδιού.
Μην ξεχνάτε ότι τα δικά σας συναισθήματα για κάθε κατάσταση γίνονται άμεσα αντιληπτά από το παιδί. Αν εσείς δείξετε απογοήτευση ή θυμό ή απελπιστείτε από τις δυσκολίες του παιδιού τότε και αυτό θα νοιώσει ανίκανο, δεν θα έχει κίνητρα και παρατήσει κάθε προσπάθεια βελτίωσης.
