Τα τελευταία χρόνια τα διαζύγια έχουν αυξηθεί πολύ και γράφονται πολλά σχετικά με τις επιπτώσεις του στη ζωή των παιδιών στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Ωστόσο, με κατάλληλους χειρισμούς, μπορεί να έχει την λιγότερη δυνατή αρνητική επίδραση στις παιδικές ψυχές, εφόσον οι γονείς καταφέρουν να λάβουν υπόψη τις παρακάτω επιθυμίες των παιδιών τους.
Ποιες είναι οι 4 επιθυμίες των παιδιών, όταν οι γονείς τους χωρίζουν;
Τα παιδιά πρέπει να έχουν την δυνατότητα ελεύθερης επικοινωνίας και με τους δυο γονείς τους.
Τα παιδιά δικαιούνται να έχουν καθημερινή επαφή και με τον γονέα που ζει σε άλλο σπίτι. Να ζουν σε τέτοιες συνθήκες, όπου μπορούν να εκφράζουν την αγάπη και την λαχτάρα τους για τον απομακρυσμένο γονέα. Τα παιδιά δεν θα πρέπει να αναγκάζονται να διαλέξουν ανάμεσα στους γονείς τους, καθώς αγαπούν εξίσου και τους δυο γονείς τους. Ο γονέας που μένει μαζί με τα παιδιά, θα πρέπει να ενθαρρύνει την επαφή με τον άλλον γονέα και σε καμιά περίπτωση να μην σαμποτάρει αυτή την επαφή με ακατάλληλους χειρισμούς (π.χ. βάζοντας φραγή σε κλήσεις/ να λέει ψέματα/ να επικρίνει τον απόντα γονέα κ.α.).
Όταν ο γονέας βρίσκεται μακριά;
Στην περίπτωση που ο ένας γονέας βρίσκεται μακριά, ισχύουν τα παραπάνω ίσως με ακόμη πιο εμφατικό τρόπο. Θα πρέπει να βρίσκει ο απών γονέας εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας με τα παιδιά του (βιντεοκλήσεις, κάρτες, εκπλήξεις), ώστε έμπρακτα, με εκδηλώσεις αγάπης, να δηλώνει καθημερινά την παρουσία στην ζωή των παιδιών και το γνήσιο ενδιαφέρον του. Σε καμιά περίπτωση δεν ενδείκνυται να προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τα υλικά αγαθά ως υποκατάστατα της αγάπης του. Ζητούμενο είναι να διατηρήσει ένα ασφαλή συναισθηματικό δεσμό με τα παιδιά του.
Όταν ένας γονέας αρνείται να έχει επαφή με τα παιδιά του;
Αυτή η συνθήκη μπορεί να είναι ιδιαίτερα πληγωτική για τα παιδιά και χρειάζεται από τον άλλον, εναπομείναντα γονέα ψυχικό σθένος για να θωρακίσει το παιδί και να του εξηγήσει ότι αυτή η γονεϊκή απουσία, δεν σχετίζεται με το ίδιο το παιδί, ώστε να το ανακουφίσει από τυχόν αρνητικές σκέψεις. Αναμφίβολα η αναγνώριση των συναισθημάτων των παιδιών μέσω της ενεργητικής ακρόασης είναι χρήσιμη.
Συνέπεια και Σταθερότητα για ένα αποτελεσματικό σχέδιο ανατροφής των παιδιών
Ο απών γονέας να ανταποκρίνεται με συνέπεια στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα επισκέψεων προς το παιδί και να ειδοποιεί έγκαιρα για τυχόν αλλαγές τον άλλον σύντροφο.
Αλλαγές στο πρόγραμμα επισκέψεων και διακοπών, θα πρέπει να συζητούνται μεταξύ των πρώην συντρόφων και όχι μεταξύ γονέα και παιδιού. Στην περίπτωση των εφήβων, είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη και η γνώμη τους, για να έχουν μια αίσθηση ελέγχου στο πρόγραμμα τους.
Θα ήταν βοηθητικό για τα παιδιά να τηρούνται παρόμοιοι κανόνες και στα δυο σπιτικά, ώστε να υπάρχει μια σταθερότητα και προβλεψιμότητα στην καθημερινή ζωή τους, ως προς καθημερινά θέματα όπως διατροφικές συνήθειες, ωράριο ύπνου, σχολική φοίτηση και υποχρεώσεις, διασκέδαση, ιατρικά θέματα κ.α. Οι κοινοί κανόνες και αξίες προσδίδουν αίσθημα ασφάλειας στα παιδιά και αποφεύγονται προβλήματα συμπεριφοράς ή παλινδρομήσεις των παιδιών.
3.Ενεργητική Συμμετοχή και ποιοτική παρουσία των γονέων στην ζωή των παιδιών τους
Τα παιδιά χρειάζονται και τους δυο γονείς παρόντες στην καθημερινότητα τους αλλά και σε σημαντικά γεγονότα όπως πρώτη μέρα στο σχολείο, γενέθλια, μια παράσταση, ένας σημαντικός αγώνας, ενημέρωση σχολείου κ.α. Η αμέριστη προσοχή, ο θαυμασμός κι η αποδοχή και των δυο γονέων, είναι σημαντικά για την εδραίωση στενής σχέσης και με τους δυο γονείς, καθώς και για την καλλιέργεια της αυτοεκτίμησης των παιδιών.
4. Βελτίωση της Επικοινωνίας ανάμεσα στους γονείς
Οι πρώην σύντροφοι πρέπει να βρίσκουν αποτελεσματικούς τρόπους επικοινωνίας μέσα από την συνεργασία, τον σεβασμό και την ευελιξία για να συναποφασίζουν για θέματα που αφορούν τα παιδιά τους. Μέσα από τον εποικοδομητικό διάλογο και την μέθοδο επίλυσης προβλημάτων, αναζητούν κοινά αποδεκτές λύσεις σε καθημερινά ζητήματα.
Η διατήρηση ικανοποιητικών σχέσεων συνεργασίας, μεταξύ των πρώην συντρόφων, αποτελεί προστατευτικό παράγοντα για την ψυχική ισορροπία όλων των εμπλεκόμενων μελών και μειώνει τις αρνητικές επιπτώσεις του διαζυγίου για μικρούς και μεγάλους.
Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς- διαζευγμένοι πλέον σύντροφοι για την ευημερία των παιδιών τους;
Είναι σημαντικό, οι γονείς να διαβεβαιώνουν τα παιδιά ότι δεν είναι εκείνα υπεύθυνα για τον χωρισμό.
Να τα διαβεβαιώνουν ότι συνεχίζουν να είναι οι γονείς τους, που τα αγαπούν και τα φροντίζουν, διαχωρίζοντας τον γονεϊκό από το συντροφικό ρόλο.
Να τα διαβεβαιώνουν για την διατήρηση ορισμένων κοινών συνηθειών και στα δυο σπιτικά.
Οι γονείς στην προσπάθεια προσαρμογής στην νέα κατάσταση, πρέπει να αφιερώνουν περισσότερο -ποσοτικό και ποιοτικό- χρόνο στα παιδιά τους
Οι πρώην σύντροφοι, παραμένουν αφοσιωμένοι στον γονεϊκό τους ρόλο, παρά την διάλυση της συντροφικής τους σχέσεις, ώστε να μειώνουν τις αρνητικές επιπτώσεις του χωρισμού, καθώς προσαρμόζονται σε μια νέα κανονικότητα!
Τέλος, είναι σημαντικό οι δυο σύντροφοι να λάβουν ατομική υποστήριξη για την διαχείριση των προσωπικών τους θεμάτων, αναζητώντας ψυχολόγο/ ψυχοθεραπευτή, σε ένα πλαίσιο αυτοφροντίδας και αυτοβελτίωσης, καθώς και οι δυο ενδεχομένως να βιώνουν δύσκολα συναισθήματα ( ματαίωσης, θυμού, θλίψης, απογοήτευσης, κ.α.). Αν αυτά τα συναισθήματα δεν εκφραστούν σε ένα κατάλληλο πλαίσιο, παρεμποδίζεται η γονεϊκή τους επάρκεια.
Η Οικογενειακή Ψυχολόγος, Ιωάννα Ρεϊζοπούλου, M.Sc, αναλύει τα 6 απαραίτητα συστατικά, για την εδραίωση μιας στέρεης σχέσης μεταξύ γονέα- παιδιού.
1.ΧΡΟΝΟΣ: Είναι αυτονόητο ότι τα παιδιά έχουν ανάγκη από τους γονείς τους, παρόντες στη ζωή τους, τόσο στις καλές όσο και στις κακές στιγμές! Δηλαδή γονείς που τα αφιερώνουν άφθονο χρόνο, τόσο ποσοτικό, όσο και ποιοτικό! Χρόνο για το παιδί σημαίνει, γονείς που ακόμη κι αν είναι πολυάσχολοι «δημιουργούν χρόνο», θέτουν προτεραιότητες και επιδεικνύουν θετική διάθεση να ασχοληθούν αποκλειστικά μαζί με τα παιδιά τους, με ποικίλους τρόπους, ανάλογα με την ηλικία τους.
2.ΠΡΟΣΟΧΗ: «Μαμά/Μπαμπά Κοίτα με!». Τα παιδιά επιζητούν την αμέριστη προσοχή και το άγρυπνο βλέμμα των γονιών τους, το βλέμμα εκείνο που επικυρώνει την ύπαρξη τους! Είναι προτιμότερο οι γονείς να προσπαθούν να ασχολούνται με τα παιδιά τους με θετικούς τρόπους (οπτική & σωματική επαφή, παιχνίδια, παραμύθια, διάλογο, βόλτες κ.α.) και να αποφεύγουν τους αρνητικούς τρόπους να δείχνουν την προσοχή τους (επίπληξη, φωνές, μάλωμα, στερήσεις κ.α.). Ενίοτε, συστήνεται στους γονείς, να αποκλείουν όλες τις μορφές τεχνολογίας από κάποιες οικογενειακές στιγμές, για να μπορούν να παρέχουν την αμέριστη προσοχή τους, καθώς η γονεϊκή προσοχή βοηθά στο χτίσιμο της αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης των παιδιών!
3. ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗ: Τα παιδιά μαθαίνουν τον κόσμο, μέσα από τα μάτια των γονιών τους. Οι γονείς είναι υπεύθυνοι στο να προσφέρουν καθοδήγηση, ένα σταθερό σύστημα πειθαρχίας, διαπαιδαγώγησης και ένα συνεκτικό σύστημα αξιών, αφού πρώτα όμως έχουν εδραιώσει μια θερμή σχέσης αγάπης.
4. ΣΤΟΡΓΗ: Μια στάση στοργής και αποδοχής είναι βασική για την εδραίωση μια στέρεης σχέσης μεταξύ γονέα και παιδιού. Τα παιδιά χρειάζονται τη ζεστασιά, την φροντίδα αλλά και τη σταθερότητα. Οι γονείς εκδηλώνουν την αγάπη τους, μέσω της σωματικής έκφρασης (αγκαλιές/χάδια/φιλιά/ γαργαλητά), αναγνωρίζοντας τις ευεργετικές ιδιότητες του θετικού αγγίγματος! Σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας μπορούν να δείχνουν την στοργή τους και με άλλους τρόπους, όπως μέσω της ενεργητικής ακρόασης, δεξιότητα που καθρεπτίζει τα συναισθήματα.
5. ΑΚΡΟΑΣΗ : Τα παιδιά όλων των ηλικιών, θέλουν να τα ακούνε και να τα αναγνωρίζουν για να νιώθουν σημαντικά! Χρειάζονται γονείς που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους, γονείς που να ακούνε αυτά που λένε, αλλά και να αφουγκράζονται και τα βαθύτερα συναισθήματά τους, τις απόψεις και τις ανησυχίες τους. Μέσω της ουσιαστικής ακρόασης, επιτυγχάνεται ισχυρός συναισθηματικός δεσμός μεταξύ γονέα και παιδιού!
6. ΦΡΟΝΤΙΔΑ του Παιδιού αλλά & του Γονέα: Οι γονείς ικανοποιούν όλες τις ανάγκες των παιδιών τους και φροντίζουν για την διατροφή, την ασφάλεια και την κοινωνική τους ζωή. Κατά τον ίδιο τρόπο, πρέπει οι γονείς να φροντίζουν τους εαυτούς τους. Δηλαδή είναι σημαντικό να μεριμνούν για την σωματική και ψυχική τους υγεία (διατροφή, ύπνο, ξεκούραση, άθληση, χαλάρωση) και να επιδιώκουν δημιουργικούς εξόδους, προσωπικό και συντροφικό χρόνο χωρίς παιδιά, εφαρμόζοντας μια ρουτίνα αυτό-φροντίδας!
Μελετώνται οι παράγοντες εκείνοι που ευνοούν την συναισθηματική σύνδεση μεταξύ γονέων -παιδιών, καθώς όλοι οι ειδικοί ψυχικής υγείας, συμφωνούν ότι η σχέση γονέα–παιδιού είναι καθοριστικής σημασίας, για την μετέπειτα ψυχο-συναισθηματική εξέλιξη του παιδιού!
*Πολλές από τις δεξιότητες που αναφέρονται παραπάνω διδάσκονται στις Σχολές Γονέων που συντονίζει η ψυχολόγος δυο φορές τον χρόνο.
Αν θέλετε Πληροφορίες για Σχολές Γονέων επικοινωνήστε μαζί μου:Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Προσαρμογή από:
#Iωάννα Ρεϊζοπούλου, M.Sc in counselling & Οικογενειακή Θεραπεύτρια# #Συμβουλευτική Γονέων# # Συμβουλευτική Ζεύγους# #κινητό τηλέφωνο για ραντεβού: 6936595114#
•Πηγή: Judy Arnall, (2016), «Πειθαρχία Χωρίς Τιμωρία», Εκδόσεις Μάρτης, Gordon Hellas
Ευχαριστούμε την ψυχολόγο κ. Ιωάννα Ρεϊζοπούλου για την ευγενική παραχώρηση του άρθρου!
Powered by Spearhead Software Labs Joomla Facebook Like Button
Γράφει η Ιωάννα Ρεϊζοπούλου, Ψυχολόγος, Μ.Sc & Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
Στην σύγχρονη εποχή ο αριθμός των διαζυγίων αυξάνει σημαντικά. Ο χωρισμός θεωρείται ένα ψυχοπιεστικό συμβάν στη ζωή του παιδιού που επιδρά στην ψυχική ανάπτυξη των παιδιών. Τι επίδραση θα έχει, εξαρτάται από την ηλικία των παιδιών, την ποιότητα των οικογενειακών δεσμών και από τον τρόπο διαχείρισης της «κρίσης» που θα κάνουν οι γονείς.
O επαναπροσδιορισμός της οικογένειας λόγω διαζυγίου, θεωρείται ένα επώδυνο γεγονός που διέπεται από στάδια πένθους, για τα οποία πρέπει να είναι προετοιμασμένοι οι γονείς: • Τα παιδιά μπορεί να χρειάζονται αρκετό χρονικό διάστημα για να αποδεχτούν την νέα κατάσταση. Βιώνουν αρκετά αμφιθυμικά συναισθήματα (Φόβο εγκατάλειψης, άγχος αποχωρισμού, ματαίωσης, προδοσία, θυμού, κ.α.) • Τρέφουν παρόμοια αμφιθυμικά αισθήματα απέναντι στο γονέα που άφησε το σπίτι αλλά και απέναντι σε αυτόν που παρέμεινε. • Ενδεχομένως αρνούνται να αποδεχτούν το χωρισμό/ διαζύγιο των γονέων τους και εμμένουν σε φαντασιώσεις για συμφιλίωση • Έχουν αμφιβολίες όσον αφορά το χωρισμό, κατά πόσο είναι πραγματικό/ τελεσίδικο γεγονός. • Είναι απρόθυμα να αφήσουν τον εαυτό τους να νιώσει ή να εκφράσει τη λύπη και άλλα συνοδά, αρνητικά συναισθήματα.
Είναι υψίστης σημασίας, οι γονείς να διαβεβαιώνουν συχνά τα παιδιά τους ότι δεν είναι εκείνα υπεύθυνα για τον χωρισμό και να προσπαθούν με ποικίλους τρόπους να διαχωρίσουν ότι η γονεϊκή σχέση, είναι αδιαπραγμάτευτη και αναλλοίωτη, και εκτείνεται πέρα από την συντροφική σχέση. Είναι επίσης ανακουφιστικό για τους γονείς, να γνωρίζουν ότι η διεργασία του διαζυγίου είναι μια απαιτητική και χρονοβόρα διαδικασία που πλήττει τόσο τους ίδιους, όσο και τα παιδιά. Καλό είναι να είναι προετοιμασμένοι ότι θα συμβούν αλλαγές στη συμπεριφορά των παιδιών κατά την περίοδο της έκδοσης του διαζυγίου ή της προσαρμογής στην νέα κατάσταση. Κατάλληλοι γονεϊκοί χειρισμοί προετοιμάζουν τα παιδιά τους να χειρίζονται τα επίπονα συναισθήματα που απορρέουν από αυτές τις δύσκολες καταστάσεις και δρουν προστατευτικά για τα παιδιά. Πρώτος και ουσιαστικός προστατευτικός παράγοντας για τα παιδιά είναι η διατήρηση ικανοποιητικών σχέσεων συνεργασίας, μεταξύ των γονέων, μετά το διαζύγιο με στόχο την αποτελεσματική ανατροφή των παιδιών. Είναι σημαντικό να βλέπουν τους γονείς τους να φέρονται με ευγένεια και σεβασμό ο ένας στον άλλον. Ακολουθούν μερικές ιδέες για θετική γονεϊκή υποστήριξη και στην συνέχεια τι θεωρείται λανθασμένη γονεϊκή στάση.
Θετική Γονεϊκή Υποστήριξη Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς, κατά την περίοδο του χωρισμού;
Χρειάζεται από κοινού και οι δυο γονείς, να ενημερώσουν τα παιδιά τους για τον επικείμενο χωρισμό με λόγια κατάλληλα με την ηλικία τους και να εξηγήσουν τι αλλαγές πρόκειται να συμβούν σε όλα τα μέλη της οικογένειας.
Παιδικά βιβλία και παιχνίδια ρόλων, ανάλογα με την ηλικία των παιδιών ίσως είναι βοηθητικά για την κατανόηση και επεξεργασία του θέματος.
Απαντούν με ειλικρίνεια και ευαισθησία στις τυχόν ερωτήσεις των παιδιών τους και δίνουν απλές εξηγήσεις, χωρίς πολλές λεπτομέρειες για την απόφαση του χωρισμού.
Προσφέρουν στα παιδιά συνεχή επιβεβαίωση της αγάπης, της διαθεσιμότητας και της υποστήριξης τους.
Διαβεβαιώνουν τα παιδιά ότι θα συνεχίσουν να έχουν επαφή και με τους δυο γονείς, οι οποίοι πάντα θα το αγαπούν, θα το φροντίζουν και δεν θα το εγκαταλείψουν ποτέ. Διαχωρίζουν έτσι τον γονεϊκό από τον συζυγικό ρόλο.
Διαβεβαιώνουν για την διατήρηση ορισμένων συνηθειών και μιας ασφαλούς καθημερινότητας που υπήρχε στην ζωή τους πριν από το διαζύγιο, ώστε να βιώσουν στις λιγότερες δυνατές αλλαγές.
Αφήνουν χρόνο ώστε να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, δείχνοντας κατανόηση και αποδοχή στα προσωπικά στάδια πένθους/ θλίψης των παιδιών.
Εφαρμόζουν την στάση της ενσυναίσθησης για ενεργητική ακρόαση των δύσκολων συναισθημάτων του παιδιού, επενδύοντας συνεχώς στην καλλιέργεια του συναισθηματικού δεσμού με το παιδί τους.
Θέτουν σε προτεραιότητα τις ανάγκες και τα συμφέροντα των παιδιών.
Συνεχίζουν ένα θετικό και αποτελεσματικό στυλ ανατροφής.
Οι πρώην σύντροφοι προσπαθούν να συνεργάζονται και να επικοινωνούν για θέματα ανατροφής των παιδιών τους, με ευγένεια και σεβασμό.
Ζητούν βοήθεια από άλλα υποστηρικτικά δίκτυα όπως, οικογένεια, φίλοι, ειδικοί (ψυχολόγοι/ σχολές γονέων/ διαμεσολαβητές/ νομικοί κ.α.).
Ενημερώνουν το σχολείο ή τον παιδικό σταθμό των παιδιών για την ενδεχόμενη δυσκολία του και για τους λόγους της στενοχώριας του.
Αναγνωρίζουν πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για να αναζητήσουν επαγγελματική στήριξη από θεραπευτή ή /και γιατρό στο πλαίσιο της αυτοφροντίδας τους!
Τι δεν πρέπει να κάνουν οι γονείς;
Να χρησιμοποιούν τα παιδιά ως μοχλό πίεσης και αντιδικίας με τον άλλον γονέα.
Να εκφράζουν παράπονα, επικρίσεις και αρνητικούς χαρακτηρισμούς για τον άλλον γονέα και να προσπαθούν να κάνουν τα παιδιά σύμμαχο τους εναντίον του άλλου γονέα.
Να κάνουν συναισθηματικούς εκβιασμούς στα παιδιά.
Να αλλάζουν το ρόλο του παιδιού, π.χ. κάνοντας το αντικαταστάτη του γονιού που έφυγε ή αναθέτοντας το περισσότερα βάρη από όσα μπορεί να αντέξει.
Να αποθαρρύνουν να γίνονται συζητήσεις για το θέμα του χωρισμού στο σπίτι και να μην δίνονται απαντήσεις.
Να δίνουν ψεύτικες προσδοκίες στα παιδιά, όπως ότι ο πατέρας/ η μητέρα θα ξαναγυρίσει (φαντασίωση συμφιλίωσης).
Να ξεχνάνε τις ανάγκες των παιδιών και να αλλάζουν τον τρόπο ανατροφής τους εις βάρος της ευημερίας τους, π.χ. υπερπροστασία/ επιείκεια ή υπερβολική αυστηρότητα.
Να μην έχει δικό του δωμάτιο στο νέο σπίτι του άλλου γονέα.
Να παρεμποδίζεται η επικοινωνία με τον άλλον γονέα.
Να γίνεται προσπάθεια «δωροδοκίας» των παιδιών και αντικατάστασης της αγάπης, μέσα από προσφορά πολλών υλικών αγαθών ή να μετατρέπεται ο γονέας που λείπει σε γονέας-διασκεδαστής (σύνδρομο Disneyland), προσφέροντας δαπανηρές ψυχαγωγικές δραστηριότητες και ελάχιστη πειθαρχία ως προς θέματα μη υγιεινής διατροφής, μη τήρηση ωραρίου ύπνου, υπερβολικής έκθεσης σε οθόνες κ.α.
Να αλλάζουν τελευταία στιγμή το πρόγραμμα των επισκέψεων προς τα παιδιά και να μην υπάρχει έγκαιρη ενημέρωση και καλή συνεννόηση με τους πρώην συντρόφους.
Να υποτιμώνται τα δύσκολα συναισθήματα που βιώνουν τα παιδιά και να μην δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά να θρηνήσουν τόσο τον γονέα που απουσιάζει, όσο και την απώλεια του οικογενειακού περιβάλλοντος.
Να επιδιώκεται, πολύ βιαστικά και χωρίς προετοιμασία των παιδιών, η γνωριμία / συγκατοίκηση με νέους συντρόφους των γονέων και των παιδιών αυτών.
Να μην φροντίζουν την σωματική και ψυχική υγεία την δική τους και των παιδιών.
Κλείνοντας, να αναφέρω ότι το διαζύγιο είναι ένα δυνητικά επώδυνο γεγονός στη ζωή του παιδιού. Είναι χρήσιμο οι γονείς να γνωρίζουν ότι η διαδικασία προσαρμογής μετά το διαζύγιο απαιτεί χρόνο και μπορεί να κρατήσει δυο-τρία χρόνια. Ωστόσο, οι γονείς μπορούν να διευκολύνουν αυτή την διαδικασία, ενδυναμώνοντας τόσο τους εαυτούς τους, όσο και τα παιδιά τους ακολουθώντας τις παραπάνω προτροπές.
Ας βάλουν στόχο, παρόλο που δεν τα κατάφεραν ως ζευγάρι, να πετύχουν έστω ένα «ήρεμο» διαζύγιο με κεντρικό άξονα την Ψυχική Ευημερία των παιδιών τους!
Βιβλιογραφικές Πηγές: • Ε. Σταύρου & Σ.Μ. Χριστογιώργος: «Διαζύγιο» στο συλλογικό βιβλίο: «Εισαγωγή στην Παιδοψυχιατρική» επιμέλεια Γ. Τσιάντης, Εκδόσεις Καστανιώτη • Martin Herbert, «Χωρισμός και Διαζύγιο», Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα • Λάνσκι Βίκυ , «Αντιμετωπίζοντας το παιδί μετά το διαζύγιο», Εκδόσεις Αναστασιάδη
"Μην τους λέτε πώς να το κάνουν. Δείξτε τους πώς να το κάνουν και μη λέτε κουβέντα. Αν μιλήσετε, θα κοιτάνε τα χείλη σας που κουνιούνται. Αν τους δείξετε θα θελήσουν να το κάνουν μόνα τους".-Μ. Μοντεσσόρι