Τι χρειάζονται τα παιδιά, όταν οι γονείς τους χωρίζουν;
Ιωάννα Ρεϊζοπούλου, Ψυχολόγος, Μ.Sc & Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
Τα τελευταία χρόνια τα διαζύγια έχουν αυξηθεί πολύ και γράφονται πολλά σχετικά με τις επιπτώσεις του στη ζωή των παιδιών στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Ωστόσο, με κατάλληλους χειρισμούς, μπορεί να έχει την λιγότερη δυνατή αρνητική επίδραση στις παιδικές ψυχές, εφόσον οι γονείς καταφέρουν να λάβουν υπόψη τις παρακάτω επιθυμίες των παιδιών τους.
Ποιες είναι οι 4 επιθυμίες των παιδιών, όταν οι γονείς τους χωρίζουν;
- Τα παιδιά πρέπει να έχουν την δυνατότητα ελεύθερης επικοινωνίας και με τους δυο γονείς τους.
Τα παιδιά δικαιούνται να έχουν καθημερινή επαφή και με τον γονέα που ζει σε άλλο σπίτι. Να ζουν σε τέτοιες συνθήκες, όπου μπορούν να εκφράζουν την αγάπη και την λαχτάρα τους για τον απομακρυσμένο γονέα. Τα παιδιά δεν θα πρέπει να αναγκάζονται να διαλέξουν ανάμεσα στους γονείς τους, καθώς αγαπούν εξίσου και τους δυο γονείς τους. Ο γονέας που μένει μαζί με τα παιδιά, θα πρέπει να ενθαρρύνει την επαφή με τον άλλον γονέα και σε καμιά περίπτωση να μην σαμποτάρει αυτή την επαφή με ακατάλληλους χειρισμούς (π.χ. βάζοντας φραγή σε κλήσεις/ να λέει ψέματα/ να επικρίνει τον απόντα γονέα κ.α.).
Όταν ο γονέας βρίσκεται μακριά;
Στην περίπτωση που ο ένας γονέας βρίσκεται μακριά, ισχύουν τα παραπάνω ίσως με ακόμη πιο εμφατικό τρόπο. Θα πρέπει να βρίσκει ο απών γονέας εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας με τα παιδιά του (βιντεοκλήσεις, κάρτες, εκπλήξεις), ώστε έμπρακτα, με εκδηλώσεις αγάπης, να δηλώνει καθημερινά την παρουσία στην ζωή των παιδιών και το γνήσιο ενδιαφέρον του. Σε καμιά περίπτωση δεν ενδείκνυται να προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τα υλικά αγαθά ως υποκατάστατα της αγάπης του. Ζητούμενο είναι να διατηρήσει ένα ασφαλή συναισθηματικό δεσμό με τα παιδιά του.
Όταν ένας γονέας αρνείται να έχει επαφή με τα παιδιά του;
Αυτή η συνθήκη μπορεί να είναι ιδιαίτερα πληγωτική για τα παιδιά και χρειάζεται από τον άλλον, εναπομείναντα γονέα ψυχικό σθένος για να θωρακίσει το παιδί και να του εξηγήσει ότι αυτή η γονεϊκή απουσία, δεν σχετίζεται με το ίδιο το παιδί, ώστε να το ανακουφίσει από τυχόν αρνητικές σκέψεις. Αναμφίβολα η αναγνώριση των συναισθημάτων των παιδιών μέσω της ενεργητικής ακρόασης είναι χρήσιμη.
- Συνέπεια και Σταθερότητα για ένα αποτελεσματικό σχέδιο ανατροφής των παιδιών
Ο απών γονέας να ανταποκρίνεται με συνέπεια στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα επισκέψεων προς το παιδί και να ειδοποιεί έγκαιρα για τυχόν αλλαγές τον άλλον σύντροφο.
Αλλαγές στο πρόγραμμα επισκέψεων και διακοπών, θα πρέπει να συζητούνται μεταξύ των πρώην συντρόφων και όχι μεταξύ γονέα και παιδιού. Στην περίπτωση των εφήβων, είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη και η γνώμη τους, για να έχουν μια αίσθηση ελέγχου στο πρόγραμμα τους.
Θα ήταν βοηθητικό για τα παιδιά να τηρούνται παρόμοιοι κανόνες και στα δυο σπιτικά, ώστε να υπάρχει μια σταθερότητα και προβλεψιμότητα στην καθημερινή ζωή τους, ως προς καθημερινά θέματα όπως διατροφικές συνήθειες, ωράριο ύπνου, σχολική φοίτηση και υποχρεώσεις, διασκέδαση, ιατρικά θέματα κ.α. Οι κοινοί κανόνες και αξίες προσδίδουν αίσθημα ασφάλειας στα παιδιά και αποφεύγονται προβλήματα συμπεριφοράς ή παλινδρομήσεις των παιδιών.
3. Ενεργητική Συμμετοχή και ποιοτική παρουσία των γονέων στην ζωή των παιδιών τους
Τα παιδιά χρειάζονται και τους δυο γονείς παρόντες στην καθημερινότητα τους αλλά και σε σημαντικά γεγονότα όπως πρώτη μέρα στο σχολείο, γενέθλια, μια παράσταση, ένας σημαντικός αγώνας, ενημέρωση σχολείου κ.α. Η αμέριστη προσοχή, ο θαυμασμός κι η αποδοχή και των δυο γονέων, είναι σημαντικά για την εδραίωση στενής σχέσης και με τους δυο γονείς, καθώς και για την καλλιέργεια της αυτοεκτίμησης των παιδιών.
4. Βελτίωση της Επικοινωνίας ανάμεσα στους γονείς
Οι πρώην σύντροφοι πρέπει να βρίσκουν αποτελεσματικούς τρόπους επικοινωνίας μέσα από την συνεργασία, τον σεβασμό και την ευελιξία για να συναποφασίζουν για θέματα που αφορούν τα παιδιά τους. Μέσα από τον εποικοδομητικό διάλογο και την μέθοδο επίλυσης προβλημάτων, αναζητούν κοινά αποδεκτές λύσεις σε καθημερινά ζητήματα.
Η διατήρηση ικανοποιητικών σχέσεων συνεργασίας, μεταξύ των πρώην συντρόφων, αποτελεί προστατευτικό παράγοντα για την ψυχική ισορροπία όλων των εμπλεκόμενων μελών και μειώνει τις αρνητικές επιπτώσεις του διαζυγίου για μικρούς και μεγάλους.
Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς- διαζευγμένοι πλέον σύντροφοι για την ευημερία των παιδιών τους;
- Είναι σημαντικό, οι γονείς να διαβεβαιώνουν τα παιδιά ότι δεν είναι εκείνα υπεύθυνα για τον χωρισμό.
- Να τα διαβεβαιώνουν ότι συνεχίζουν να είναι οι γονείς τους, που τα αγαπούν και τα φροντίζουν, διαχωρίζοντας τον γονεϊκό από το συντροφικό ρόλο.
- Να τα διαβεβαιώνουν για την διατήρηση ορισμένων κοινών συνηθειών και στα δυο σπιτικά.
- Οι γονείς στην προσπάθεια προσαρμογής στην νέα κατάσταση, πρέπει να αφιερώνουν περισσότερο -ποσοτικό και ποιοτικό- χρόνο στα παιδιά τους
- Οι πρώην σύντροφοι, παραμένουν αφοσιωμένοι στον γονεϊκό τους ρόλο, παρά την διάλυση της συντροφικής τους σχέσεις, ώστε να μειώνουν τις αρνητικές επιπτώσεις του χωρισμού, καθώς προσαρμόζονται σε μια νέα κανονικότητα!
Τέλος, είναι σημαντικό οι δυο σύντροφοι να λάβουν ατομική υποστήριξη για την διαχείριση των προσωπικών τους θεμάτων, αναζητώντας ψυχολόγο/ ψυχοθεραπευτή, σε ένα πλαίσιο αυτοφροντίδας και αυτοβελτίωσης, καθώς και οι δυο ενδεχομένως να βιώνουν δύσκολα συναισθήματα ( ματαίωσης, θυμού, θλίψης, απογοήτευσης, κ.α.). Αν αυτά τα συναισθήματα δεν εκφραστούν σε ένα κατάλληλο πλαίσιο, παρεμποδίζεται η γονεϊκή τους επάρκεια.
Βιβλιογραφικές Πηγές:
- Ε. Σταύρου & Σ.Μ. Χριστογιώργος: «Διαζύγιο» στο συλλογικό βιβλίο: «Εισαγωγή στην Παιδοψυχιατρική» επιμέλεια Γ. Τσιάντης, Εκδόσεις Καστανιώτη
- Martin Herbert, «Χωρισμός και Διαζύγιο», Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα
- Δρ. Sal Severe, “Πως να συμπεριφέρεστε σωστά», Εκδόσεις Πατάκη
- Λάνσκι Βίκυ , «Αντιμετωπίζοντας το παιδί μετά το διαζύγιο», Εκδόσεις Αναστασιάδη
